Podwójna diagnoza – diagnoza, leczenie, rokowania

Jednostka chorobowa nazywana „podwójną diagnozą” to w rzeczywistości współwystępowanie uzależnienia oraz choroby lub zaburzenia psychicznego. Zarówno jej stwierdzenie, jak i późniejsze leczenie jest uważane za wyjątkowo skomplikowane. Diagnoza stanowi dużą trudność, ponieważ u osób tkwiących w nałogu, ciężko jest odróżnić symptomy realnej choroby od reakcji organizmu na przyjmowanie substancji uzależniającej. Dodatkowo, dużego doświadczenia i ostrożności wymaga właściwe połączenie psychoterapii zaburzeń z terapią uzależnień.

Trudności w postawieniu „podwójnej diagnozy”
Objawy alkoholizmu, narkomanii czy lekomanii niejednokrotnie są bardzo zbliżone do tych charakterystycznych, na przykład, dla schizofrenii czy zaburzeń lękowych. Amerykańscy naukowcy szacują, że u ponad 60% narkomanów zaburzenia psychiatryczne widoczne były jeszcze przez pół roku od poddania się odwykowi. Tylko nieznacznie lepsze są statystyki dotyczące alkoholików. Do postawienia diagnozy niezbędna jest więc nie tylko wnikliwa, ale też długotrwała obserwacja pacjenta. Co ważne, musi ona obejmować przebywanie z nim w okresie trzeźwości. Należy przy tym podkreślić, że u osób spożywających alkohol i zażywających substancje psychoaktywne przez dłuższy czas, okres całkowitego trzeźwienia może wynieść nawet 5-6 miesięcy.

Leczenie osób z „podwójną diagnozą”
Ze względu na potrzebę kompleksowej terapii, która będzie umiejętnym połączeniem odwyku i właściwego leczenia problemu psychicznego, nie wszystkie kliniki psychiatryczne zgadzają się na przyjęcie osób z „podwójną diagnozą”. Zdarza się także, że leczenie podzielone jest na sam odwyk, który przeprowadza się w typowym ośrodku terapii uzależnień, a dopiero po pokonaniu nałogu, podejmowana jest praca nad chorobą psychiczną. Takie rozwiązanie wydłuża proces terapeutyczny i często okazuje się mniej skuteczne od jednoczesnego leczenia obu dolegliwości. W wyspecjalizowanych placówkach, takich jak medox.org.pl, tuż po wstępnym odwyku, rozpoczynana jest holistyczna praca nad wyprowadzeniem pacjenta z uzależnienia, przy jednoczesnym minimalizowaniu objawów jego choroby oraz szerokiej psychoedukacji, pozwalającej na zmniejszenie ryzyka nawrotów. Niestety, doświadczenie pokazuje, że rokowania przy „podwójnej diagnozie” nie są najlepsze, a zachowanie zdrowia i względnej normalności funkcjonowania, nie jest pewnikiem.

Farmakologia w leczeniu „podwójnej diagnozy”
Z powodu kłopotów, jaki sprawia jednoznaczne zdiagnozowanie osób uzależnionych, w początkowej fazie leczenia odradza się stosowania leków innych niż te polecane przy terapii uzależnień. Środki ograniczające głód narkotykowy i alkoholowy zespół abstynencyjny mogą wspomóc doprowadzenie pacjenta do stanu pełnego oczyszczenia z substancji toksycznych i dopiero wtedy można skupić sięna obserwacji, która ma szansę ustalić, czy u chorego występują objawy chorób lub zaburzeń stricte psychiatrycznych.